terug naar
compositie
index
13 studies in nanotonaliteit
english language
nederlandse taal

Dertien studies in het soundscape-genre, gebaseerd op atoomspectra.
In deze nanotonale muziek worden frequenties zeer nauwkeurig (63 bit) gespeeld door computer. Ritmes onstaan hierbij - vanzelf - door de zwevingen tussen de - soms wel 80000 - spectraallijnen die tegelijk klinken.
Basis voor alle studies was een grote database (80 MB ASCII) met spectraallijnen van bijna alle chemische elementen en ionen door Robert L. Kurucz. De componist heeft slechts minimaal vormgegeven: licht-frequenties, van infrarood tot ultraviolet, werden precies 40, soms 39, octaven naar beneden getransponeerd om ze hoorbaar te maken. Het componeren betrof het verdelen van deze 564942 tonen in de tijd.

Hieronder kan men de stukjes downloaden, beluisteren, en er eventueel zelf een audio-CD van bakken. Het zijn flac bestanden, 16 bit, stereo, 44.1 KHz. Aan de rechterkant kunnen enkele partituren worden opgeroepen.

1   ST1.16HSmndljv   Mendelejev progressie waterstof t/m zwavel
(H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S)
6:30   21.9 MB   score
2   ST0.44twoWeeks   Alchemistische metalen en ionen
(Au Ag Fe Hg Sn Cu Pb -- Ag+ Fe+ Hg+ Sn+ Cu+ Pb+)
6:03   14.7 MB   score
3   ST1.14HOmndljv   Mendelejev progressie waterstof t/m zuurstof
(H He Li Be B C N O)
3:42   11.0 MB   score
4   ST0.33AuGliss   Goud glissando  (Au) 1:13   2.3 MB   score
5   ST0.33AgGliss   Zilver glissando  (Ag) 0:27   0.8 MB   score
6   ST0.33FeGliss   Ijzer glissando  (Fe) 0:33   0.9 MB   score
7   ST0.35energyH   Waterstof horizontaal uitgesmeerd  (H) 1:00   1.7 MB   score
8   ST0.35togetherH   Waterstof verticaal  (H) 1:33   2.7 MB   (see energyH)
9   ST0.33AuAgGliss   Goud en zilver glissandi  (Au Ag) 0:54   1.7 MB   score
10   ST0.07HOionErr   Waterstof t/m zuurstof staccato  (H He Li Be B C N O) 6:03   14.1 MB   (timing errors)
11   ST0.08HOionErr   Waterstof t/m zuurstof legato  (H He Li Be B C N O) 11:51   54.8 MB   (timing errors)
12   ST0.24week39   Week 39 oktaven  (Au Ag Fe Hg Sn Cu Pb) 3:44   9.6 MB   (octave higher
  than ST0.26)
13   ST0.26week40   Week 40 oktaven  (Au Ag Fe Hg Sn Cu Pb) 3:27   7.3 MB   score
   
 
 
    totaal:     47:00   143.4 MB  

Alle klanken en alle plaatjes zijn gemaakt met Spectroscopic Toolkit.  In plaats van vele megabytes hierboven downloaden, kan men de software - slechts 18 MB - downloaden en de resultaten op eigen computer laten berekenen.

In studies ST0.07 en ST0.08 zijn de spectromorfologische regels het meest boeiend. Bij deze stukken heeft men echt het idee ondergedompeld te zijn in de wereld van de quantummechanica. Eigenlijk zijn het 2 misbaksels omdat er in dit vroege stadium van de software nog fouten optraden bij het plaatsen van de tonen in de tijd. Een onbedoelde maar zeer fraaie spectromorfologie!
In studies ST1.14 en ST1.16 wordt het periodiek systeem element voor element afgelopen. In de laatste, die tot zwavel doorloopt, wordt wel duidelijk dat deze morfologie niet boeiend genoeg is om het proces tot aan element 109 zo voort te zetten. Angstaanjagend is de overgang stikstof-zuurstof-fluor.
In ST0.24, ST0.26 en ST0.44 is voor een alchemistische ordening gekozen. Er bestaat namelijk een verband tussen de 7 metalen goud, zilver, ijzer, kwik, tin, koper en lood, de 7 hemellichamen zon, maan, mars, mercurius, jupiter, venus en saturnus, en de 7 dagen van de week. De meest complexe spectra betreffen die van ijzer en koper, toevallig net die 2 metalen die symbool staan voor respectivelijk het mannelijke en het vrouwelijke.
De titels van de glissando-etudes (ST0.33xx) zijn misleidend omdat toonhoogte-stijging uitsluitend in discrete stappen plaatsvindt (quantumsprongen), het zijn dus eigenlijk toonladders. Opvallend is de "cadens"-werking van dit toonmateriaal.

Dank aan Robert L. Kurucz en Barbara Bell voor alle spectraallijnen.

Bovenstaand materiaal werd ook gepresenteerd in:

  CEM's Café Sonore   Amsterdam, 18 juni, 2001
  Theater Kikker's Proeflokaal   Utrecht, 18 september, 2001
  NPS' Supplement   Radio 4 uitzending, 15 december, 2002

Dank aan Dyane Donck en Jorrit Tamminga voor de promotie van nanatonen.


Pieter Suurmond, 20 december, 2002